Müzik Fiziği

Müziğin her safhası sıkı sıkıya fiziğe bağlıdır. Bu nedenle, iyi bir müzikçinin müziğin fiziksel temellerine yüzeysel de olsa aşina olması zorunludur. Ne yazık ki, müzik eğitim kurumlarında bu konu üzerinde yeterince durulmamaktadır. Kuşkusuz, bu durumun bir nedeni de, Türkçe'de kaynak niteliğinde bir kitabın bugüne kadar yayınlanmamış olmasıdır.

Prof. Dr. Ayhan Zeren'in "Müzik Fiziği" adlı kitabı, işte bu temel eksikliği gidermek amacıyla hazırlanmıştır. Konular basitten karmaşığa, sesler, sesin iletildiği ortam ve işitme sistemimizde algılanma sırasıyla ele alınmış, okuyucunun konuları daha rahat kavrayabilmesine yardımcı olmak üzere, konunun sonlarına özetleyici sorular eklenmiştir.

Basından

Müziğin matematiksel ilişkilerini, fiziksel özelliklerini araştırmak Eski Yunan'dan, Pythagoras'tan beri süregelen bir uğraş. Çağdaş fizik bilimi de genel olarak sesin yanı sıra "kulağa hoş gelen sesleri" konu ediniyor.

Yaklaşık yüzyıl önce akustik üzerine bilimsel çalışmalara girişilmiş. Batı müziğinde "barok" adıyla anılan müziğin büyük bestecisi J. S. Bach'ın zamanında orkestralar en çok yirmi müzikçiden oluşuyordu. Bir kuşak sonra, Mozart dönemine gelindiğinde bu sayı en çok kırka çıkabiliyordu. Bugünün orkestralarında ise söz konusu sayı yüzü geçebiliyor. Konser salonlarının büyüklüğü ve akustiğinde ise, sadece mümkün oldukça çok izleyiciyi bir araya toplamak değil, belirli bir mimari dehayı yansıtmak, bir gelişmişlik düzeyini göstermek amaçlanıyor çoğu zaman. Amaçlananın gerçekleştirilmesi de, kuşkusuz, sesin doğasını tanımakla ilgilidir.

Prof. Dr. M. Ayhan Zeren'in kitabı müziğin fiziksel temellerini konu ediniyor. Sesin oluşumu, basit seslerin algılanması gibi konuların yanı sıra, tek tek çalgılar hakkında da bilgiler veriliyor. Müzik dinlemek için, çalgı çalmak için elbette fizik bilmek gerekmez. Ama özellikle kimi çalgıların seslerine ilişkin fizik bilgilerini edinmek, çalgıları tanımayı kolaylaştıracaktır. Müizk Fiziği, okuru hoşlanma biçimindeki bir dinleme-çalma eyleminin ardındaki dünyanın inceliklerine götürüyor.
(Tübitak Bilim Teknik Dergisi, Şubat 1996, sayı:339)

Kitaptan Bir Bölüm

Müziğin her safhası çok temelli bir şekilde sıkı sıkıya fiziğe bağlıdır. Böyle olduğu için, eksiksiz bir müzikçinin müziğin fiziksel temellerine yüzeysel olarak da olsa aşina olmasının bir zorunluluk olduğunu söyleyebiliyoruz. Ama ne yazık ki yurdumuzda bu zorunluluğa yeterince önem verilmiyor. Müzikçiler büyük bir çoğunlukla mesleklerini fiziğin varlığının farkında bile olmadan sürdürüyorlar. Yani herşey fiziksiz de olabiliyormuş gibi görülüyor. Böyle düşünülünce de üniversitelerin bünyesinde müzikçi yetiştiren kurumlarda bile fizikle ilgili bir şeyler öğretmeye gerek duyulmayabiliyor.

Fiziğin müzik bakımından taşıdığı önemin yeterince anlaşılmamasının başta gelen nedenlerinden birinin bu önemi açıklıkla gözler önüne seren Türkçe yazılmış bir kitabın bulunmaması olduğuna inanıyorum. Böyle bir kaynak el altında bulunsa ve müzikçiler merak ettikleri konuları arada sırada buradan okuyabilselerdi fiziğe karşı duydukları ilgi çok daha fazla olabilirdi. Bu konular gerçekten çok çekici ve heyecanlandırıcıdır. Bunlarla ilgilenen müzikçi önünde yepyeni ufuklar açıldığını görür. Olaylara daha geniş bir açıdan bakabilir ve değerlendirmeleri de çok daha isabetli olur.