FATTAH NAZAROV (Özbekistan, 1919-1982)
(Eserin iki piyano için besteci tarafından yapılan düzenlemesidir!!)
Fattah Nazarov’un Piyano Konçertosu en popüler eserlerinden birisidir. Besteci, bu eseri kızı Gülnara Nazarova için yazmış ve sahnede ilk icralarını da Özbekistan başta olmak üzere, yurt dışında farklı ülkelerde yine kızı seslendirmiştir. Piyano konçertosunun ilk icrası kızıyla birlikte, iki piyano düzenlemesiyle, 1964 yılında Taşkent’te “Taşkent Baharı” Çağdaş Müzik Festivali’nde Özbekistan Besteciler Birliği salonunda gerçekleşmiştir. Baba ve kızı eserleri Dmitriy Şostakoviç, Aram Haçaturyan ve diğer 20. yüzyıl müzik sanatçılarının da hazır bulunduğu festival gecesinde seslendirmişlerdir. Konçerto derin izlenimler bırakmış, müzik camiası tarafından çok büyük takdir görmüş ve bu nedenle Moskova dinleyicilerine de dinletilmesi yönünde karar alınmıştır.
Nazarov’un piyano konçertosu, son derece piyanistik ve aynı zamanda piyanonun özelliklerini çok derinden kavramak amacını güderek yazılmıştır. Bu konçerto, kompozisyonun kompakt özelliği, titiz bir klasik formunun bulunması ve bölümler arasında açık bir sınırlama olmasıyla ayırt edilmektedir. Besteci, konçerto bölümleri arasında net bir çeşitlendirme prensibini, yazım, ölçü, tempo gibi müzik ögelerini değiştirerek vurgulamıştır. Bu da icracıya, nota metnini hızlı bir şekilde öğrenme, bilme ve dramaturjisini idrak etme olanağı vermektedir. Konçerto, parlak melodik karakteri ve müzik dilinin zor olmaması nedeniyle geniş yelpazedeki dinleyiciler için anlaşılır olması ile kendini göstermektedir. Aynı zamanda parlak bir Özbek milli renkliliğine sahiptir ve bu da entonasyon, mod, ritmik ve yazım şekilleriyle vurgulanmaktadır. Orkestra, konçertoda bir eşlikçi olarak ve solistle yarış yapan katılımcı olarak önemli bir rol oynamaktadır. Orkestranın fonksiyonları çeşitlidir ve ifade gücüne sahiptir.
Konçertonun Nazarov tarafından yapılmış iki piyano için düzenlemesi de mevcuttur. Şunu belirtmek gerekir ki iki piyano için yapılan düzenlemeler, pedagojik uygulamalarda yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Bu konçerto da pedagoji bakımından en çok çalınan eserler arasında olması nedeniyle günümüze kadar popülaritesi devam etmiştir. Konçerto Moskova Radyosu tarafından 1969 yılında kaydedilmiş ve 1974’de Özbekistan’daki “Melodiya” firması tarafından plak olarak basılmıştır. Ayrıca, 13 Temmuz 1970 tarihinde UNESCO uluslararası teşkilatı üyeleri için çalınmak üzere seçilmiş ve solist D.Hasanova-Haşimova tarafından seslendirilmiştir. Bu arada, konçertonun orkestra partisyonunun Özbek halk çalgıları için düzenlenmiş versiyonu da çok sık olarak icra edilmiş ve her zaman büyük ilgi görerek önemli bir başarıya imza atmıştır.
Nazarov’un piyano konçertosu, genç piyanistler için eğitim ve konser repertuarı eserleri arasında en çok çalınan konçertolardan birisidir. V.A.Uspenski Müzik Okulunda sürekli olarak bu eser çalınmaktadır. Başta kızı Gülnara Nazarova olmak üzere, bu eserin parlak genç icracıları arasında, Maksim Ahrarov, Stanislav Yudeniç, Kamila Ahmedjanova, Lena Kan, Darya Volkova, C.Yener Gökbudak, Ravşan Azizov’u sıralamak mümkündür.
Piyano eğitimi bakımından son derece yararlı olan bu konçertonun yine besteci tarafından yapılan bu iki piyano düzenlemesinin hem piyano eğitimcilerinin repertuvarlarında yer alması ve hem de genç piyanistlerin konser repertuvarları arasına alınması ve seslendirilmesi dileğimle…
Prof. Gülnara Azizova, Temmuz 2018, Ankara
